ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నికలపై చట్టం! మోదీ ప్రభుత్వం పార్లమెంటులో 3 బిల్లులను ప్రవేశపెట్టనుంది
దేశంలో ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహించే ప్రణాళికను అమలు చేసేందుకు మూడు బిల్లులను ప్రతిపాదించేందుకు భారత ప్రభుత్వం సిద్ధమైంది. వీటిలో రెండు బిల్లులు రాజ్యాంగ సవరణకు సంబంధించినవి. ప్రతిపాదిత రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లులో లోక్సభ మరియు అసెంబ్లీ ఎన్నికలతో పాటు స్థానిక సంస్థల ఎన్నికలను నిర్వహించే నిబంధన ఉంది, దీనికి కనీసం 50 శాతం రాష్ట్రాల మద్దతు అవసరం. ప్రభుత్వం తన 'ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' పథకం కింద దేశవ్యాప్తంగా ఏకాభిప్రాయ సాధనకు ప్రయత్నాలు ప్రారంభించింది. దీని కింద లోక్సభ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీలు, స్థానిక సంస్థలకు ఏకకాలంలో ఎన్నికలు నిర్వహించాలన్న అత్యున్నత స్థాయి కమిటీ సిఫార్సులను ఆమోదించారు.
ప్రతిపాదిత మొదటి రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లులో లోక్సభ మరియు రాష్ట్ర అసెంబ్లీ ఎన్నికలను ఏకకాలంలో నిర్వహించే నిబంధన ఉంటుంది. ఈ బిల్లు లోక్సభ మరియు రాష్ట్ర శాసనసభల పదవీకాలాన్ని ఏకకాలంలో ముగించడానికి వీలు కల్పించే ఆర్టికల్ 82Aలో 'అపాయింటెడ్ డేట్'కి సంబంధించిన సబ్ సెక్షన్ను జోడించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. దీనితో పాటు, ఆర్టికల్ 83(2)ని సవరించి, కొత్త సబ్ సెక్షన్లను జోడించే ప్రతిపాదన కూడా ఉంది, ఇది అసెంబ్లీలను రద్దు చేయడానికి మరియు 'ఏకకాల ఎన్నికలు' పదాలను చేర్చడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. రెండవ రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు రాష్ట్ర ఎన్నికల కమిషన్లతో సంప్రదించి స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల కోసం ఓటర్ల జాబితాను సిద్ధం చేసే నిబంధనను సవరించాలని ప్రతిపాదిస్తుంది. దీంతో ఇతర ఎన్నికలతో పాటు స్థానిక సంస్థల ఎన్నికలు కూడా ఒకేసారి జరిగేలా చూస్తారు.
మూడవ బిల్లు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలకు సంబంధించిన మూడు చట్టాలను సవరిస్తుంది, తద్వారా వాటి ఎన్నికల ప్రక్రియను ఇతర అసెంబ్లీలు మరియు లోక్సభ ఎన్నికలతో కూడా సమన్వయం చేయవచ్చు. సవరించడానికి ప్రతిపాదించబడిన చట్టాలలో గవర్నమెంట్ ఆఫ్ నేషనల్ క్యాపిటల్ టెరిటరీ ఆఫ్ ఢిల్లీ చట్టం-1991, యూనియన్ టెరిటరీ గవర్నమెంట్ యాక్ట్-1963 మరియు జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019 ఉన్నాయి. ఈ ప్రతిపాదిత బిల్లు సాధారణ చట్టంగా ఉంటుంది, దీనికి రాజ్యాంగ సవరణ అవసరం లేదు మరియు రాష్ట్రాల మద్దతు అవసరం లేదు. ఉన్నత స్థాయి కమిటీ 18 సవరణలు మరియు కొత్త ఇన్సర్షన్లను ప్రతిపాదించింది, ఇందులో మూడు ఆర్టికల్లకు సవరణలు మరియు ఇప్పటికే ఉన్న ఆర్టికల్లలో 12 కొత్త ఉపవిభాగాలు ఉన్నాయి.
ఈ ఏడాది లోక్సభ ఎన్నికల ప్రకటనకు ముందు 'ఒక దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' రెండు దశల్లో అమలు చేయాలని ప్రభుత్వం సిఫార్సు చేసింది. మొదటి దశలో లోక్సభ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీలకు ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహిస్తామని, రెండో దశలో సార్వత్రిక ఎన్నికలు ముగిసిన 100 రోజుల్లోగా పంచాయతీలు, మున్సిపల్ సంస్థలకు ఎన్నికలు నిర్వహించాలని సూచించారు. ఈ పథకం యొక్క లక్ష్యం ఎన్నికల ప్రక్రియను సులభతరం చేయడం, ఖర్చులను తగ్గించడం మరియు రాజకీయ స్థిరత్వాన్ని ప్రోత్సహించడం.
గతంలో ఒకేసారి ఎన్నికలు జరిగాయి
ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ 2014లో 'ఒక దేశం-ఒకే ఎన్నికల' విజన్ని అందించారు మరియు స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం నాడు ఎర్రకోట ప్రాకారాల నుండి మద్దతు కూడా పొందారు. ఈ ఆలోచనను అమలు చేయాల్సిన అవసరాన్ని ఆయన పదే పదే నొక్కి చెప్పారు. ఇందులోభాగంగా, దేశవ్యాప్తంగా ఒకే రోజు లేదా దశలవారీగా లోక్సభ మరియు అన్ని రాష్ట్రాల శాసనసభలకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి. గతంలో 1952, 1957, 1962 మరియు 1967లో లోక్సభ మరియు అసెంబ్లీ ఎన్నికలు ఒకేసారి జరిగినప్పుడు కూడా ఇది జరిగింది. అయితే, 1967 తర్వాత పరిస్థితి ఈ సంప్రదాయాన్ని విచ్ఛిన్నం చేసింది. కాంగ్రెస్ పార్టీ అధికారంలో ఉండగా (ఇందిరా పదవీకాలం), ప్రతిపక్షాల పాలనలో ఉన్న అనేక అసెంబ్లీలు ముందుగానే రద్దు చేయబడ్డాయి మరియు ఆ తర్వాత లోక్సభ కూడా రద్దు చేయబడింది. కొన్ని దశాబ్దాలుగా ఈ ప్రక్రియ మారలేదు.
‘వన్ నేషన్, వన్ ఎలక్షన్’ అమలుతో ఎన్నికలపై భారీ వ్యయం తగ్గుతుంది. స్వాతంత్య్రానంతరం 1952లో ఎన్నికలకు సుమారు రూ.10 కోట్లు ఖర్చు చేయగా, 2019లో ఎన్నికలకు రూ.50 వేల కోట్లు ఖర్చు చేశారు. ప్రస్తుతం ఈ వ్యయం రూ.లక్ష కోట్లకు పెరిగింది. ఏకకాలంలో ఎన్నికలు జరిగితే కేంద్రం, రాష్ట్రాలు రెండింటికీ ఖర్చు పెట్టడంతోపాటు ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు మొత్తం 5 ఏళ్లపాటు ఎన్నికల సన్నాహాల్లో బిజీగా ఉండరని, దీనివల్ల అభివృద్ధి పనులకు ఇబ్బంది తప్పదని అన్నారు. రాజకీయ పార్టీలు కూడా ఎన్నికల కోసం ఎక్కువ ఖర్చు చేయనవసరం లేదు, ఇది రాజకీయ అవినీతిని కూడా అరికట్టవచ్చు.
అయితే ఏకకాలంలో ఎన్నికలు నిర్వహించేందుకు కొన్ని ప్రతిపక్షాలు అంగీకరించడం లేదు. దీంతో అధికారం కోల్పోయే ప్రమాదం ఉందని వారు భయపడుతున్నారు. కానీ రాజకీయ విశ్లేషకుల అభిప్రాయం ప్రకారం, ఈ భయం తార్కికంగా పరిగణించబడదు. మాజీ రాష్ట్రపతి రామ్నాథ్ కోవింద్ నేతృత్వంలోని కమిటీ 'ఒక దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' అంశంపై 62 రాజకీయ పార్టీలను సంప్రదించగా, స్పందించిన 47 పార్టీలలో 32 ఏకకాలంలో ఎన్నికలు నిర్వహించాలనే ఆలోచనకు మద్దతు ఇవ్వగా, 15 ఈ ఆలోచనకు మద్దతు ఇచ్చాయి. దీన్ని పార్టీలు వ్యతిరేకించాయి. మీడియా కథనం ప్రకారం, మొత్తం 15 పార్టీలు స్పందించలేదు. 'ఒక దేశం-ఒకే ఎన్నికలు' ఎన్నికల ఖర్చులు మరియు ప్రవర్తనా నియమావళి వంటి పదేపదే అడ్డంకులను వదిలించుకోవడానికి సహాయపడతాయి, దీని కారణంగా సామాన్యులు కూడా ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. ప్రవర్తనా నియమావళి కారణంగా చాలా అభివృద్ధి పనులు నిలిచిపోయాయి. తొలిదశలో ఢిల్లీ సహా నాలుగు రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికలు నిర్వహించాలని ఎన్నికల సంఘం యోచిస్తోంది. రెండో దశలో బీహార్, అస్సాం, కేరళ, తమిళనాడు, పశ్చిమ బెంగాల్, పుదుచ్చేరిలో ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. మూడో దశలో ఉత్తరప్రదేశ్, గోవా, మణిపూర్, పంజాబ్, ఉత్తరాఖండ్, గుజరాత్, కర్ణాటక, హిమాచల్, మేఘాలయ, నాగాలాండ్, త్రిపుర రాష్ట్రాల్లో ఎన్నికలు జరగనున్నాయి.
Oct 01 2024, 12:05